Ο Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης (ISO) έχει καταχωρίσει ένα προσχέδιο ενημέρωσης για το ISO 14001, το παγκοσμίως αναγνωρισμένο πρότυπο για συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης.
Ωστόσο, αυτό δεν είναι ακόμη το επίσημο Προσχέδιο του Διεθνούς Προτύπου (DIS). Το προσχέδιο έχει καταχωρηθεί ως DIS και πρέπει να υποβληθεί σε ψηφοφορία 12 εβδομάδων. Το αποτέλεσμα της διαδικασίας ψηφοφορίας παραμένει αβέβαιο. Εάν επιτευχθεί συναίνεση, το προσχέδιο μπορεί να γίνει το επίσημο Προσχέδιο του Διεθνούς Προτύπου (DIS). Ωστόσο, εάν απαιτούνται περαιτέρω αλλαγές, θα μπορούσε να σταλεί πίσω στην επιτροπή για πρόσθετες αναθεωρήσεις προτού προχωρήσει. Η τελική έκδοση του ISO 14001 αναμένεται να δημοσιευτεί τον Ιανουάριο του 2026.
Βασικές προτεινόμενες αλλαγές
Το προσχέδιο ενημέρωσης του ISO 14001 εισάγει βελτιώσεις που στοχεύουν στη βελτίωση της σαφήνειας, της συνέπειας και της ευθυγράμμισης με άλλα πρότυπα συστημάτων διαχείρισης ISO. Οι βασικές προτεινόμενες αλλαγές περιλαμβάνουν:
- Ευθυγράμμιση με την εναρμονισμένη δομή (HS) του ISO: Το προσχέδιο ενσωματώνει το πιο πρόσφατο HS για να διασφαλίσει τη συνέπεια μεταξύ των προτύπων συστημάτων διαχείρισης.
- Βελτιωμένη σαφήνεια: Αναθεωρήσεις κειμένου που στοχεύουν στη βελτίωση της κατανόησης, αναδιατυπώνοντας τις υπάρχουσες απαιτήσεις και προσθέτοντας επεξηγηματικές σημειώσεις.
- Λεπτομερείς οδηγίες στο Παράρτημα Α: Το προσχέδιο παρέχει εκτεταμένες οδηγίες για βασικά θέματα με στόχο την αποσαφήνιση των απαιτήσεων.
- Θέματα για την κλιματική αλλαγή. Η κλιματική αλλαγή έχει περιληφθεί ρητά στην ρήτρα 4.1 (κατανόηση του οργανισμού και του πλαισίου του) ενισχύοντας τη σημασία των περιβαλλοντικών κινδύνων και των εξωτερικών παραγόντων.
- Παραδείγματα ενδιαφερομένων μερών: Ευθυγραμμίζοντας με το ISO 9001, μια νέα ΣΗΜΕΙΩΣΗ στην ρήτρα 4.2 (κατανόηση των αναγκών και των προσδοκιών των ενδιαφερομένων) παρέχει παραδείγματα για να διευκρινιστεί ποιος μπορεί να θεωρηθεί ως ενδιαφερόμενο μέρος.
- Προοπτική κύκλου ζωής: Μια ΣΗΜΕΙΩΣΗ έχει προστεθεί στην ρήτρα 6.1.2 (περιβαλλοντικές πτυχές) για να παρέχει πρόσθετη καθοδήγηση σχετικά με την εφαρμογή μιας προοπτικής κύκλου ζωής.
- Αναθεωρημένη δομή σχεδιασμού: Η ρήτρα 6.1.4 (δράση προγραμματισμού) μετονομάστηκε σε "Κίνδυνοι και ευκαιρίες", ενώ μια νέα ρήτρα 6.1.5 ("Δράσεις προγραμματισμού") βρίσκεται υπό εξέταση.
- Νέα ρήτρα για τη διαχείριση της αλλαγής: Έχει εισαχθεί μια νέα ρήτρα 6.3, με τίτλο "Σχεδιασμός και διαχείριση αλλαγών", δίνοντας έμφαση στην ανάγκη για δομημένη διαχείριση της αλλαγής στα συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης.
- Ενισχυμένοι λειτουργικοί έλεγχοι: Η ρήτρα 8.1 (επιχειρησιακός σχεδιασμός και έλεγχος) ορίζει πλέον ρητά ότι οι οργανισμοί πρέπει να ελέγχουν ή να επηρεάζουν τις εξωτερικά παρεχόμενες διαδικασίες, προϊόντα ή υπηρεσίες που σχετίζονται με το σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισής τους. Ο τύπος και η έκταση αυτού του ελέγχου πρέπει να ορίζονται σαφώς στο σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης.
- Αλλαγή της απαίτησης σχετικά με την Ανασκόπηση της Διοίκησης (παράγραφος 9.3). Αναδιαρθρώνεται σε 3 υπο-παραγράφους: 9.3.1 Γενικά, 9.3.2 Εισερχόμενα στην Ανασκόπηση της Διοίκησης, 9.3.3 Εξερχόμενα από την Ανασκόπηση της Διοίκησης, βελτιώνοντας τη σαφήνεια και τη δομή.
- Αναθεώρηση ενότητας βελτίωσης: Η ρήτρα 10.1 (Γενικά) στην ενότητα 10 (Βελτίωση) έχει διαγραφεί ως μέρος της διαδικασίας απλοποίησης.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι όλες αυτές οι αλλαγές βρίσκονται ακόμη σε μορφή προσχεδίου και υπόκεινται στη συνεχιζόμενη διαδικασία ψηφοφορίας των 12 εβδομάδων. Σε αυτό το στάδιο τίποτα δεν έχει οριστικοποιηθεί – οι προτεινόμενες ενημερώσεις ενδέχεται να προχωρήσουν ως μέρος του Προσχέδιου του Διεθνούς Προτύπου (DIS), εάν επιτευχθεί συναίνεση ή θα μπορούσαν να σταλούν πίσω στην επιτροπή για περαιτέρω αναθεωρήσεις.
Η διαδικασία ψηφοφορίας έχει σχεδιαστεί για να συλλέγει σχόλια από τα ενδιαφερόμενα μέρη και να διασφαλίζει ότι τυχόν τροποποιήσεις στο ISO 14001 ευθυγραμμίζονται με τις βέλτιστες πρακτικές και τις ανάγκες του κλάδου. Μέχρι να δημοσιευθεί επίσημα η τελική έκδοση, παραμένει η δυνατότητα περαιτέρω βελτιώσεων, διευκρινίσεων ή προσαρμογών.
Χρονοδιάγραμμα μετάβασης
Μετά την τελική δημοσίευση τον Ιανουάριο του 2026, θα δοθεί στους οργανισμούς μια μεταβατική περίοδος για να ευθυγραμμιστούν με το ενημερωμένο πρότυπο. Ενώ η τυπική μεταβατική περίοδος για τα πρότυπα συστημάτων διαχείρισης ISO είναι έως και τρία χρόνια, αυτή μπορεί να είναι μικρότερη λόγω του περιορισμένου εύρους αλλαγών σε αυτήν την ενημέρωση. Περισσότερες λεπτομέρειες αναμένονται μέχρι την άνοιξη του 2025.
Πώς μπορεί να σας βοηθήσει η LRQA
Στην LRQA, δεσμευόμαστε να κρατάμε τους πελάτες μας ενήμερους και προετοιμασμένους για τις επερχόμενες αλλαγές. Οι ειδικοί μας παρακολουθούν στενά τη διαδικασία ενημέρωσης του ISO 14001 για να σας παρέχουν έγκαιρες πληροφορίες και καθοδήγηση.
Η Κατερίνα Λιάνα, Τεχνική Διευθύντρια Προϊόντων στην LRQA, σχολιάζει:
"Αν και το προσχέδιο ενημέρωσης του ISO 14001 δεν εισάγει νέες απαιτήσεις, βελτιώνει τις υπάρχουσες για να βελτιώσει τη σαφήνεια και τη συνέπεια. Στην LRQA, συμμετέχουμε προληπτικά στη διαδικασία αναθεώρησης για να διασφαλίσουμε ότι οι πελάτες μας κατανοούν απρόσκοπτα τις αλλαγές και τη μετάβαση. Προτεραιότητά μας είναι να παρέχουμε τις πιο πρόσφατες πληροφορίες, εκπαίδευση και πιστοποίηση ενισχύοντας το ρόλο μας ως έναν έμπιστο συνεργάτη στην περιβαλλοντική διαχείριση."
Μείνετε συντονισμένοι για περισσότερες ενημερώσεις και πόρους καθώς προχωρά η διαδικασία αναθεώρησης.